مسجد های تاریخی تبریز

معرفی مسجدهای تاریخی تبریز

در این مقاله از اس چارتر قصد داریم تا به شما مسجدهای تاریخی تبریز را معرفی کنیم ، در ادامه همراه ما با باشید تا با مسجدهای این شهر اشنا بشوید ، همچنین شما می توانید با تهیه بلیط هواپیما اصفهان تبریز از سایت اس چارتر به تبریز سفر کنید و با تک تک این مسجد ها از نزدیک اشنا بشوید.

مسجد قراملک

این مسجد در میدان حسینیه واقع شده است و جزو مسجدهای قدیمی در شهر تبریز است ، مسجد قراملک کتیبه ای در مورد تاریخ ساخت ان و این که چگونه ساخته شده است ندارد ، اظهار نظر قطعی در مورد تاریخچه بنا مستلزم بررسی باستان شناسی است همچنین با توجه به پلان مسجد و مصالحی که در ساخت مسجد شده است مقایسه ان با نمونه های مشابه احتمال داده شده است که بنا متعلق به دوره قاجاریه می باشد اما تعمیرات مسجد و مرمت ان در دوره های بعدی انجام شده است. با آس چارتر همراه باشید.

مسجد ظهیریه

این مسجد بدون ستون است و ابعاد ان چیزی حدود 20*8 متر می باشد ، مسجد ظهیریه در جانب غربی بقعه سید حمزه واقع شده است ، تزئینات و نوشته های سقف مسجد ( مذهب ) هستند شخصی که باعث ساخت این مسجد شده است پسر صدرالدین وزیر اذربایجان می باشد ، همچنین این شخص مکان های دیگری چون بقعه و مدرسه سید حمزه را تعمیر و بنا کرده است مسجد ظهیریه دارای وقف نامه است و اخرین بار در سال 1297 در زمان ناصرالدین شاه دوباره مرمت و بازسازی شده است.

مسجد مقبره

این مسجد در اول بازار کفاشان واقع شده است و 9 ستون سنگی خوش تراش دارد گنبدهای این مسجد بلند و به شکل ضربی است در زلزله سال 1193 سقف این مسجد فرو ریخت و بعدا احداث شد احداث این مسجد توسط مرحوم میرزا مهدی قاضی طباطبایی بود که چون خود این شخص این خانه را احداث نمود به نام خودش این مسجد نام گرفت همچنین مقبره سید محمد علی طباطبایی در این مسجد می باشد.

مسجد سید حمزه

بقعه سید حمزه و مسجد کناری ان در محله سرخاب و جنوب شرقی محل تقاطع خیابان ثقه السلام و بازارچه سید حمزه قرار دارد ، این مسجد در تاریخ 714هجری قمری بنا شده است و همچنین این تاریخ درگذشت سید حمزه می باشد ، سید جلیل القدر به نام ابوالحسن حمزه بن حسن محمد می باشد که به واسطه نسبت ان به موسی بن جعفر می رسد ، مکان اولیه ساخت این مسجد توسط فرزندش سید حسین بر تربت ان ساخته شد.

همچنین مجموعه سید حمزه عبارت است از : صحنی که بسیار بزرگ می باشد که در سمت جنوبی ان مقبره و در سمت مشرق و شمال ان محل تدریس و حجرات طلاب علوم دینی می باشد در بالای سردر این مسجد سنگ نوشته مرمرین نصب شده است که مربوط به دوره قاجار است و تاریخ ان 1279 هجری می باشد و حاکی از ان است که مرمت و بازسازی ان توسط حاجی رستم بیک در این سال است.

در این مسجد تزئینات اینه کاری زیبایی شده است که بالای قبر امام زاده می باشد و با کتیبه ای به خط نستعلیق نوشته شده است نوشته  های روی این کتیبه را امیر علی اکبرخانه میرپنجه فرزند پناه الحق پاشاخان و به مباشرت معتمد السلطان عادلخان در تاریخ ماه جمادی الاول 1313 انجام داده اند ، این بقعه شامل سردابه ای است که قبر اصلی سید حمزه گورستان متروکه ای قرار داشته است و بنا به مندرجات تذکره ها و کتب مزارات بخشی از مقبره الشعرای معروف محله سرخاب است.

در این گورستان شعرا فقها و عرفا و اولیای بسیاری دفن گردیده است که می توان به اسدی طوسی ، خاقانی ، شروانی ، ظهیر فارابی ، قطران تبریزی ، محمد شیرین مغربی ، همام تبریزی ، سلمان ساوجی ، فلکی شروانی ، قاضی بیضاوی ، قطب الدین شیرازی ، استاد و شاعر بزرگ و نامدار شهریار اشاره کنیم. در دو دهه اخیر گذشته بناهایی برای بزرگ داشت و یادبود این شاعران از طرف انجمن اثار ملی بنا شده است.

مسجد استاد و شاگرد

این مسجد به دستور شخصی به نام امیر حسین چوپانی ملقب به علائ الدین در سال 742 هجری قمری احداث شده است و در خیابان فردوسی تبریز قرار دارد ، این مسجد به نام خان مغول یعنی سلیمان نواره هلاکو موسوم گردیده است و به همین دلیل به اعتبار بانی ساخت مسجد بعضی ها نام ان را سلیمانیه و بعضی دیگر علائیه نامیده اند ، وجه تسمیه کنونی ان به این علت می باشد که کتیبه های داخل و مندرجات دیوارهای خارج مسجد به خط عبدالله صیرفی خوشنویس معروف زمان ایلخانی و یکی از شاگردان ان نوشته شده است بنای این مسجد که رو به ویرانی می رود در زمان عباس میرزا نایب السلطنه تعمیر کلی شد و تعمیرات دیگری در سال 1338 توسط حاج محمد اردبیلی رخ داد.

مسجد کبود تبریز

از معروف ترین مسجد های تبریز می توانیم به مسجد کبود تبریز اشاره کنیم که این مسجد بسیار محبوب در بین مردمان این شهر است ، مسجد کبود تبریز مربوط به دوره جهانشاه قره قویونلوها و متعلق به نیمه دوم قرن نهم هجری است که به وسیله جان بیگم خاتون همسر جهان شاه بنا شده است ، این مسجد توسط دختر او صالحه خاتون در زمان حکومت سلطان یعقوب اق قویونلو بازسازی شده است ،در بنای این مسجد بیشتر از کاشی کاری و امیزش رنگ ها و داشتن انواع خطوط عالی و اشکال و طرح های بدیع مورد نظر ارباب ذوق و معماری استفاده شده است ، این مسجد دارای سردر ، دومناره ، شبستان و مقبره می باشد.

 سردر این مسجد رو به شمال قرار گرفته و دارای ابعاد 7*5 متر است و از سطح کوچه مجاور به اندازه 5 پله سنگی که هر یک به درازای 3 متر و ارتفاع 20 سانتی متر می باشد ، ارتفاع طاق باقی مانده سر در زیادتر از 5/8 متر است که تمام ان از کاشی های معرق پر اب و رنگ پوشیده است ، سطح پایه های دو طرف با طرح ها و اشکال مرکب از گل و بوته و کاشی های معرق الوان پوشیده شده که بر روی کتیبه ها عبارات مختلفی از قران نوشته شده است ، بعد از سردر و دهلیز واقع در پشت شبستان بزرگ مسجد به ابعاد 16/5 متر واقع شده است همچنین قسمت جنوبی به شبستان کوچکی موسوم به مقبره راه دارد.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز به نام دیگری چون مسجد جمعه معروف است این مسجد در ضلع جنوبی صحن مدرسه طالبیه و بین مسجد حجت السلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی واقع شده است و جزو قدیمی ترین ابنیه تاریخی شهر تبریز است ، تاریخ بنا و ساخت این مسجد معلوم نیست اما عده ای ان را به مسجد صدر اسلام می دانند ، عده ای دیگر بنای قدیمی را به دوره سلجوقیان نسبت داده اند همچنین در کتاب مرزبان نامه به جامع تبریز اشاراتی شده که موید ابادانی و شکوه ان در سنوات 622-607 در عصر اتابک ازبک بن محمد بن ایلدیگز بوده است ، مسجد فعلی با طاق های رفیع و پایه های استوارش از زلزله تبریز در سال 1193 هجری قمری که چندین طاق ان شکسته شده است و فرو ریخته توسط احمد خان و پسرش حسنقلی خان دنبلی بازسازی و مرمت شده است.

این مسجد جامع شامل دو ورودی یکی در جانب شمال می باشد که از طریق صحن مسجد می توانید به ان راه پیدا کنید و در دیگر از طرف جنوب به کوچه مجاور باز شده است ، طول مسجد که از جنوب به شمال امتداد یافته است 62 متر و در بخش وسط ان دارای طاق بلند و بزرگ می باشد همچنین 15 متر عرض ان است.

مسجد علی شاه

یکی دیگر از مسجد های قدیمی تبریز که بی شک در زمره شاهکارهای معماری اسلامی است ارگ علی شاه و یا مسجد علی شاه است این مسجد در مورد تاریخ بنای ارگ مورخین و سیاهان از دوره ایلخانی تا به امروز متفق القولند که ساختمان ان به وسیله تاج الدین علی شاه جیلانی وزیر سلطان ابو سعید ایلخانی در سال 716 شروع شده است ولی به دلیل مرگ بانی این بنا نا تمام مانده است تا این که بازماندگان وی ساختمان ان را در سال 724 به اتمام رسانده اند.